به گزارش آوا خبر، یکی از مصداق‌های «خشونت سفید» یا «اینترنتی» شاید همان وقتی رخ می‌دهد که دخترکی نوجوان، سلام مخاطبی خاص را علیک می‌گوید و وقتی در برابر خواسته نامعقول وی جواب منفی می‌دهد، پاسخی با طعم تلخ تهدید را تجربه می‌کند. ناسزا و تهدید می‌شنود و سپس شگفت‌زده از این بحران ناخواسته خود را در میان باتلاقی می‌بیند که هر دقیقه بیشتر او را در خود فرو می‌‌برد.

آمارهای پلیس فتا نشان می‌دهد بیشترین قربانیان جرایم سایبری و خشونت‌های آنلاین، دختران جوان و نوجوانی هستند که با ناآگاهی و بی‌احتیاطی وارد فضای اینترنت و شبکه‌های اجتماعی شده‌اند.

  خشم و امید در شبکه‌های اجتماعی

دکتر مهناز امیرپور، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: «خشم و امید» اصطلاحی است که «مانوئل کاستلز» در توصیف شبکه‌های اجتماعی به کار می‌برد.

این شبکه‌ها یکی از دستاوردهای عصر اطلاعات و ارتباطات هستند و ارمغان آن‌ها برای جوامع، ترکیبی از فرصت‌ها و تهدیدهاست.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه شبکه‌های اجتماعی سبب دگرگونی در نحوه انتقال اطلاعات و ایجاد کننده رابطه چند سویه بین مخاطبان شده‌اند، می‌گوید: این شبکه‌ها نقش فرد را افزایش داده و او را به صورت مخاطبی قدرتمند و خلاق درآورده که در پذیرش و انتقال اطلاعات و مطالب دارای اختیار است.

  خشونت‌های زبانی، جنسی و عاطفی

امیرپور، خشونت‌های اینترنتی را دستاورد دهکده جهانی مک لوهان دانسته تصریح می‌کند: با افزایش اطلاعات و ارتباطات اجتماعی با سراسر دنیا، امید افراد بالا رفته و زمینه مشارکت، آموزش و زمینه‌های ارتباطاتی را فراهم کرده، اما از سوی دیگر خشم را نیز ایجاد کرده و سبب شده در این فضای سایبری، کنشگران انواع خشونت‌های زبانی، جنسی، عاطفی، روانی و... را نسبت به یکدیگر ایجاد کنند و در این بین زنان به عنوان قشر آسیب پذیر‌تر جامعه، در کانون این خشونت‌های آنلاین قرار گرفته‌اند.

وی، «خشونت سفید» یا «آنلاین» را یک نوع ناهنجاری اجتماعی نوپدید توصیف می‌کند و می‌افزاید: آسیب‌های خشونت‌های آنلاین کمتر از دیگر انواع خشونت‌های فیزیکی نیست، ولی به نظر می‌رسد، تا زمانی که افراد جامعه خود در دام آزار جسمی، جنسی، بی‌آبرویی و کلاهبرداری نیفتاده‌اند، از این آسیب اجتماعی غفلت می‌کنند.

  خشونت سفید و ناامنی روانی

امیر‌پور با اشاره به آثار سوء خشونت‌های آنلاین که افراد را در حالتی از نا‌امنی روانی و درماندگی قرار می‌دهد، می‌گوید: به خاطر ماهیت فضای مجازی که امکان انتشار سریع و فراگیر مطالب، عکس‌ها و فیلم‌ها را به افراد می‌دهد، قربانی در موقعیتی قرار می‌گیرد که برای پیشگیری از آبروریزی احتمالی مجبور می‌شود به ارتباطی تن بدهد که تمایلی به آن ندارد. این خشونت چنان تأثیر عمیقی بر سلامت روانی افراد بر جای می‌گذارد که به هیچ وجه نمی‌توان از کنار آن بی‌تفاوت گذشت و تصور کرد اتفاق خاصی روی نداده است.

این جامعه‌شناس معتقد است، در این نوع خشونت، فشار روانی که بر فرد وارد می‌شود سنگین‌تر از زمانی است که وی رو در رو با آن مواجه می‌شود؛ زیرا فرد را برای مدت طولانی دچار درگیری ذهنی می‌کند بدون اینکه بتواند رنجی را که روح و روانش را دچار مخاطره کرده با دیگران در میان بگذارد.

  ثمره ناکامی در دنیای واقعی

دکتر غلامرضا صدیق اورعی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما بروز خشونت در فضای مجازی را ثمره تلخ انتظارات برآورده نشده و ناکامی افراد در دنیای واقعی می‌داند.

وی می‌افزاید: فرد از این خشم و ناکامی که در زندگی اجتماعی خود با آن رو به رو شده به دنیای مجازی پناه می‌برد و خشونت و پرخاشگری خود را در قالب‌های گوناگون به کاربران منتقل می‌کند.

علیرضا نجفی، کار‌شناس ارشد مشاوره هم در گفت‌وگو با خبرنگار ما شکل‌گیری شخصیت خارج از چارچوب خانواده را نوعی خشونت تلقی کرده، می‌گوید: در فضای مجازی، کاربران از لحاظ شخصیتی دچار هویت دوم می‌شوند؛ این خودش نوعی خشونت محسوب می‌شود که افراد را دچار آسیب‌های رفتاری می‌کند.

  قربانیان چوب اعتمادشان را می‌خورند

وی معتقد است، مهم‌ترین خروجی حضور مداوم و مکرر در شبکه‌های اجتماعی فاصله و سردی روابط بین اعضای خانواده است که خودش زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا ارتباطات کنترل نشده در دنیای مجازی افزایش پیدا کرده و فرد را در معرض مخاطرات بیشتری قرار دهد. بانوان ناخشنود در زندگی اعم از همسر، دختر یا مادر نیز بزرگ‌ترین گروه از قربانیان خشونت‌های سایبری هستند که اغلب چوب اعتماد بیجا به دیگران را می‌خورند.

   نگران پسورد‌ها باشید

وی انزوا، کاهش اعتماد به نفس، افت تحصیلی، سلب تفکر و خلاقیت را از آسیب‌های رفتاری ناشی از خشونت‌های اینترنتی بر می‌شمارد و می‌افزاید: هر جا رمز عبور و پسورد وارد شد باید نگران باشید که این پنهان‌کاری در نوجوانان و جوانان به آسیب منجر نشود.

وی آگاهی بخشی به عموم افراد جامعه را ضروری توصیف می‌کند و می‌گوید: دریافت گسترده و بی‌سانسور اطلاعات در شبکه‌های مجازی آسیب‌زاست و تا زمانی که پدر حوصله ورود به این شبکه‌ها را ندارد، مادر استفاده از آن را بلد نیست و معلم وقت ندارد وارد این محیط‌ها شود، در غیاب بزرگ‌تر‌ها و نبود نظارت نخبگان جامعه، شاهد گسترش آسیب‌های نوجوانان و حتی کودکان در این محیط‌های اجتماعی هستیم.

بنابراین والدین و معلمان باید اطلاعات کافی و به‌روزی درباره این شبکه‌ها، اهداف و کارکردهایشان داشته باشند تا بتوانند بر رفتار فرزندانشان نظارت کنند.